Son iki yılda pandeminin etkisiyle birçoğumuzun uzaktan çalışma düzenine geçmesiyle beraber iş yapış şekillerimiz, alışkanlıklarımız büyük bir değişimden geçti, geçmeye de devam ediyor. İş ya da eğitim hayatında yaşadığımız stresi, olumsuzlukları atlatabilmek ve keyifli bir vakit geçirmek için kendimizi oyun dünyasının içinde bulduk. Bu dönemde oyun sektörüne tüketicilerin talebi artarken aynı zamanda sektör yatırımcıların da gözdesi haline geldi. Yatırımcıların, oyun sektöründe yer almak istemelerinin arka planını, Türkiye’nin bu gelişen sektördeki pozisyonunu değerlendirmek ve sektörü daha yakından analiz edebilmek için KPMG Türkiye Birleşme ve Satın Alma Danışmalığı Şirket Ortağı Gökhan Kaçmaz ile konuştuk.
Pandemi döneminde oyun sektörüne yatırımcılar tarafından büyük bir yönelim olduğunu ve bu zorlu süreçte diğer sektörlere göre daha az etkilendiğini biliyoruz. Bunun sebebi tam olarak nedir? Birleşme ve satın alma işlemlerinin artışı hakkında ne düşünüyorsunuz?
Geçtiğimiz iki yılda Covid-19 salgını, tüm sektörlerde olduğu gibi oyun sektörü için de en belirleyici faktörlerden biri oldu. Geçtiğimiz 10 yılda hem Türkiye’de hem de dünyada farklı segmentlerde birçok oyun girişimi kuruldu. Tüm dünyada salgınla mücadele kapsamında alınan kısıtlama kararları sebebiyle insanların evde geçirdiği süre önemli ölçüde arttı ve dijital ortamlarda ve internet kullanımlarında beklenenden çok daha fazla artış gerçekleşti. Bu dönemde tüketicilere direkt dokunan dijital alanlardan biri olan oyun sektöründe de 2021 yılına geldiğimizde aktif oyuncu sayısı 3 milyara ulaştı ve aktif oyuncu sayısı 2020 yılına kıyasla yüzde 5,3 artarak 2021 yılında oyun sektöründe gerçekleşen agresif büyümenin kalıcı olacağını göstermiş oldu. 2019 yılını 145 milyar dolarlık bir pazar hacmi ile kapatan oyun sektörü, 2020 ve 2021 yıllarında sırasıyla 174 milyar dolar ve 198 milyar dolar seviyelerine ulaştı.
Bu dönemde, artan kullanıcı sayısı ve artan talep ile sektörde yaşanan büyüme ve oyun sektörü firmalarının sunduğu metaverse, artırılmış gerçeklik gibi yeni teknolojik yetkinlikler sayesinde, hem oyun sektöründe konsolidasyon hem de özellikle yazılım tabanlı iş modeli olan firmaların kendi teknolojik yetkinliklerini geliştirmek adına oyun şirketlerine yatırım yaptığını gözlemledik. Bu minvalde, geçtiğimiz dönemde hem girişim yatırımları hem de büyük ölçekli birleşme ve satın alma işlemlerinde yaşanan bu artışın önümüzdeki dönemlerde de sürmesini bekliyoruz.
Özellikle son on yılda dijital oyun sektörü gün geçtikçe güçlenirken pandemiyle beraber büyüme ivmesi oldukça arttı. Peki Türkiye küresel oyun pazarında nasıl en fazla yatırım alan sektör haline geldi? Türkiye’nin dünya oyun pazarındaki önemi sizce nedir? Oyun sektörüne yatırım yapmak isteyen şirketler ne gibi kriterleri dikkate almalı ve nasıl bir yol izlemeli?
Türk yazılım ve tasarım mühendislerinin yetkinlikleri ve becerileri global rakipleri ile kolaylıkla rekabet edebilecek ve hatta tecrübeleri ile öne geçebilecek seviyede. Türkiye oyun sektörünün global ve yeni trendlere hızlı bir biçimde adapte olduğunu ve sektörün önemli trendlerinde öncü olduğunu gözlemledik. Hem finansal hem de stratejik olarak Türkiye oyun sektörünün uluslararası konumlanması ve faaliyetleri nedeniyle Türkiye bu sektörde ön plana çıkıyor. Bu gelişmeleri takiben, Türkiye’de gerçekleşen erken aşama yatırımlar ve çıkışlarla beraber, yatırımcı ilgisinin de oldukça yüksek olduğunu gözlemliyoruz. 2019 yılından günümüze dek Türkiye’de oyun sektöründe gerçekleşen birleşme ve satın alma işlemleri adet olarak 99 işlem ve değer olarak yaklaşık 2,7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Ayrıca Türkiye’de oyun sektörü gelirlerinin önemli kısmını döviz kaynaklı gelirler oluşturuyor. Bu sebeple Türkiye’de yatırım kararlarında en etkileyici faktörlerden biri olan kur dalgalanmalarından nispeten en az etkilenen sektörlerden biri oyun sektörü oldu. Türkiye, hem yatırım ortamı ve yatırımların yarattığı sinerjiler ile hem de faaliyet gösteren oyun şirketleri ile yakaladığı başarılarla özellikle mobil oyun sektöründe global bir merkez (hub) olmayı başardı.
Oyun sektörüne yatırım yapılırken en çok dikkate alınması gereken faktörlerin başında ise insan ve yönetim faktörü geliyor. Her erken aşama işte olduğu gibi oyun sektöründe de yatırım kararı alınırken insana olan yatırım ve yatırım yapılan şirketteki büyümeye liderlik edecek ve şirketin gelecek vizyonunu yansıtacak ekibin katkısı çok kritik oluyor. Ayrıca, özellikle erken aşama şirketlerde gözlemlediğimiz, bir işin ne zaman ve ne kadar kârlı olacağını gösteren birim ekonomisi (unit economics) sektörde en önemli ön gösterge niteliği taşıyor ve büyümenin ölçeklenmesini sağlıyor.
Yaşadığımız bu dönemde salgın birçok beklenmedik durumla bizleri karşı karşıya bıraktı. Gerekse küresel çip krizi gerekse ürünlerin uzunca bir süre tedarik edilememesi olsun bazı teknolojik cihazlara ulaşım oldukça zorlaştı. Bu gibi durumlar oyun sektörünü nasıl etkiledi? Etkisi hala devam eden bir durum olduğundan dolayı oyun sektöründe bulunan aktörler bu durumun negatif etkisini azaltmak için neler yapabilir?
Çip krizi dolayısıyla tedarik zincirinde yaşanan sorunlar donanım bazlı oyun konsolları ve oyun bilgisayarı tedarikini de olumsuz yönde etkiledi. Özellikle son dönemde bulut tabanlı oyunlar; kullanıcıların dizüstü bilgisayarlar, tabletler ve cep telefonları gibi elde taşınan cihazlarda ağ bağlantısıyla oyunların yayınlamasına ve erişilmesine olanak tanıyor ve özel bir oyun konsolu/PC ihtiyacını ortadan kaldırarak, endüstri genelinde ön plana çıkıyor. Pazar beklentileri ise önümüzdeki yıllarda, oyun donanımlarının bulut tabanlı oyunlarla önemli ölçüde değişim göstereceği ve taleplerin farklılaşacağı yönünde. Veri depolama teknolojilerinin gelişmesi ve telekom tarafında 5G entegrasyonu ile kuvvetlenecek olan bulut teknolojisinin, yazılım ve donanım bakımından gelişimini hızlandıran sanal gerçeklik ve metaverse teknolojilerinin yakın gelecekte oyun sektörünün sürükleyici faktörleri olmaları bekleniyor. Negatif etkileri ortadan kaldırmak adına şirketler, bulut tabanlı yazılımlara yatırım yaparak tedarik zincirinde yaşanan sorunları bertaraf ederek hem tüketici talebine karşılık verebilir hem de üretim yetkinliklerini arttırabilir.
Oyun sektöründe öne çıkan trendler önümüzdeki günlerde neler olacak? Oyun geliştiriciler ve yatırımcılar oyun sektöründe öncü olmak için neleri hedeflemeli?
Son dönemde özellikle, bulut tabanlı yazılımlar, artırılmış sanal gerçeklik ve blok zincir tabanlı metaverse ve NFT teknolojilerinin oyun sektöründe öne çıkan trendler olduğunu gözlemliyoruz. Bulut tabanlı yazılımlara istinaden, pazar beklentileri önümüzdeki yıllarda, oyun donanımlarının bulut tabanlı oyunlarla önemli ölçüde değişim göstereceği ve taleplerin farklılaşacağı yönünde. Bir yandan pazarda önemli bir yeri olan ve metaverse teknolojileri ile gelişmekte olan VR (Sanal Gerçeklik) ve AR (Arttırılmış Gerçeklik) oyun pazarı mobil tarafta da özellikle 5G teknolojisi ile büyüme vaat ediyor. Kullanıcılar odaklarını webden metaverse üzerinde sağlayabilecekleri daha sürükleyici ve gerçekçi deneyime kaydırdıkça, özellikle pazarlama ve markalaşma alanındaki iş fırsatları doğrultusunda yeni alt endüstrilerin de oluşması bekleniyor.
Oyun sektörü, konvansiyonel sektörlerin aksine hem tüketici talebinin hızlı değişmesi hem de üreticilerin belirli trendlere adaptasyonu ve farklı çözümler geliştirmesi nedeniyle oldukça dinamik bir sektör. Oyun sektöründe geliştiricilerin ve yatırımcıların öncü olabilmek adına izlemesi gereken reçete, trendleri takip ederek, doğru trendler üzerine stratejiler kurmak olmalı. Sektöre dair öğrenme gayreti ve çabası içinde olarak sektör içerisinde potansiyeli göz önünde bulundurularak belli faaliyet alanlarında deneme ve geliştirilmelerin yapılması, trendleri yakalamak veya oluşturmak konusunda en sağlıklı yöntemleri işaret ediyor.
2021’in sonlarına doğru Metaverse’ün dünyaya tanıtılmasının ardından oyun sektöründe ne gibi değişimler gözlendi? Oyun sektörüne yatırım yapmak isteyen kişilerin oyun geliştiricilerden VR (Sanal Gerçeklik) için talepleri ne gibi yönlerde oldu? Gelecekte ne gibi yönlerde olması gerekir?
Metaverse, toplumsal etkileşim şeklimizi değiştirebilecek ve hatta birçok kullanıcı için tam olarak gerçeklik olarak hizmet edebilecek bir ortam sağlamaya hizmet etmeyi hedefliyor. Kullanıcılar odaklarını webden metaverse üzerinde sağlayabilecekleri daha sürükleyici deneyime kaydırdıkça, özellikle pazarlama ve markalaşma alanındaki iş fırsatları doğrultusunda yeni endüstriler oluşacak. Daha şimdiden firmaların, teklif vererek metaverse içinde, daha sürükleyici deneyimlere sponsor olmayı hedeflediğini gözlemliyoruz. Epic Games’in Fortnite oyunu içerisinde canlı konserler vermesi, Warner Bros'un bilimkurgu filmi Tenet'in lansman fragmanını oyun içinde yayınlaması ve Ralph Lauren gibi birçok markanın daha şimdiden kendi ürün ve mağazalarını metaverse üzerine yansıtma planlarını bu trende yönelik sadece birkaç örnek olarak gösterilebiliriz. Metaverse teknolojilerinin gelişmesini desteklemek ve hızlandırmak adına, oyun sektörüne yapılan yatırımların da arttığını gördük. Bunun temel sebebinin altında da oyun sektörünün yıllardır biriktirmiş olduğu “know-how”ın metaverse teknolojilerinin geliştirilmesi için günümüze taşınan en önemli birikimlerden biri olması yatıyor.
Oyun sektörü içerisinde gelişen Sanal Gerçeklik teknolojilerinin daha çok bulut tabanlı yazılımlar ile entegre biçimde büyüdüğünü gözlemliyoruz. Günümüz altyapı sistemlerinin ise bu teknolojinin geliştirilmesi ve tüketiciye ulaştırılması konusunda tam optimize çalışmadığı görülüyor. Bu sebeple Sanal Gerçeklik alanında 5G teknolojilerinin entegre edilmesi en önemli hususlardan biri. 5G teknolojilerine erken adapte olan şirketlerin ve ülkelerin kazançlı çıkacağı bir formül öngörülüyor. Bunlara bağlı olarak da yatırımcı beklentilerinin, trendleri takip eden veya trend oluşturan teknolojilere yatırım yapılması yönünde olduğunu söyleyebiliriz.
Oyun sektörünün mevcut durumunu ve ihtiyaçlarını analiz etmek için belli çalışmalar yapıldığını biliyoruz. Fakat neden dünya çapındaki büyük firmalar özellikle bu dönemde oyun sektöründe bulunan firmaları satın almaya başladı? Asıl hedefleri ne?
Oyun sektörünün son dönemde yatırımcılar tarafından cazip görülüyor olmasının temel sebeplerinden biri de kişiselleştirme ve buna bağlı olarak kişisel pazarlama uygulamalarının en belirgin sonuçlarını oyunların gösterebiliyor olması. Tüketici alışkanlıkları ve davranışlarına dair verilere erişim konusunda özellikle anlık bazda mobil oyunların firmalara çok önemli bilgi aktarımı sağlıyor olması, yatırımcıların bu alanlara eğilmesine neden oldu. Son dönemde Microsoft’un yaklaşık 70 milyar dolar bedelle Activision’ı veya Take-Two’nun yaklaşık 12 milyar dolar bedelle Zynga’yı satın alma işlemleri oldukça ses getirdi. Büyük firmaların özellikle son dönemde oyun sektöründe büyük işlemler yaptığını görüyoruz. Buradaki temel sebep ise daha önce belirttiğimiz gibi tüketici verilerine doğrudan erişimin, kusursuz bir müşteri deneyimi hedefleyen şirketler için en önemli faktörler arasında yer alıyor olmasıdır. Kendi yazılımlarına üzerinden verilere direkt olarak erişim sağlayabilen şirketler hem değeri içeride tutmuş oluyor hem de kârlılıklarını arttırma şansı yakalıyor. Buna örnek olarak geçtiğimiz aylarda Meta (eski adıyla Facebook) ve Apple arasında yaşanan rekabeti gösterebiliriz. Meta’nın son açıklanan finansal sonuçlarında hisse başına kazanç oranlarının bir önceki döneme göre yüzde 5,4 düştüğü ve bunu takiben Meta hisselerinin bir gün içerisinde yaklaşık yüzde 25 değer kaybettiği gözlemlendi. Meta’nın yatırımcılarını tatmin etmeyen performansının temel sebeplerinden biri Apple’ın tüketici mahremiyeti ve kişisel verilerin kullanılması kapsamında, kendi platformlarından tüketicilerle buluşan aplikasyon üreticileri ile paylaştığı verileri kısıtlaması oldu. Meta’nın yaşadığı bu finansal gerilemenin pek çok sebebi olsa da en önemli sebeplerinden bir tanesi Apple’ın stratejilerinde yaptığı değişim oldu. Meta’nın doğru verilere ulaşamaması sebebiyle düşen reklam performansları, reklam veren şirketlerin Meta platformlarından ziyade diğer platformları seçtiğini gösteriyor. Meta ile ilgili yaşanan tüm süreç aslında veriye doğrudan ulaşmanın ne kadar önemli bir faktör olduğunu gösteriyor. Bu sebeple gelecekte şirketlerin tüketicilerle buluştuğu önemli platformlardan olması beklenen Metaverse’te şirketler, tüketiciye ulaşan yazılım sahibi olarak tüketici verilerine doğrudan erişim sağlamayı hedefliyor. Oyun sektörünün biriktirdiği “know-how” ile birlikte şirketler, metaverse evreninde kusursuz tüketici deneyimini optimize etmek adına oyun şirketlerine yaptıkları yatırımları hızlandırmayı amaçlıyor.
