Hızlı tüketimin, ‘’kullan-at’’ mentalitesinin hakim olduğu endüstriyel bir dönemde; markaların tüketime ‘’dur’’ diyerek üretmesi zor bir ihtimal gibi geliyor ancak imkansız değil. Zira bunu yapan markalardan biri UnoMoi. İcat Çıkaran İşler serimizin bu yayınında, moda endüstrisini yavaşlatmaya çalışan UnoMoi kurucu ortakları Gözde Atasoy ve Ayşe Kefli ile konuştuk.
Girişimler bir delilik halinden, çılgın bir hikayeden ya da sahiden içe dert olan bir sorundan doğabiliyor. UnoMoi’nin dert ettiği neydi? Bu girişimin doğduğu hikaye nereden geliyor?
Biz sürdürülebilirliğin hayatımızın her alanında olması gerektiğini düşünüyoruz. Moda da bunlardan biri. Derdimiz, dünyanın kaynaklarının ne yazık ki tükenme noktasında olması. Tüketim çılgınlığı aldı başını gidiyor. Şık olmak ama aynı zamanda bunu yaparken de doğaya olan sorumluluklarımızı yerine getirmek mümkün mü diye düşündük. Markamızı da bu doğrultuda kurduk. Her zaman söylediğimiz gibi biz kiralamanın modanın geleceği olduğunu düşünüyoruz. Yurt dışında bizim markamızın örneklerini gördükten sonra biz de kollarımızı sıvamaya ve ülkemizde buna öncü olmaya karar verdik.
UnoMoi aslında moda endüstrisinin bugüne kadar dizayn edilme şekline daha sürdürülebilir bir alternatif sunuyor. Bu modele geçmeden önce, bugün fast fashion, yani hızlı moda, atmosferinde bir tekstil ürününün üretim ve tüketim aşamaları nasıl oluyor? Bir ürün ne kadar materyal ve doğal kaynak kullanılarak veya atık çıkarılarak üretiliyor? Buna karşılık tüketim hızı nasıl oluyor?
Tekstil sektörü, dünyanın ikinci en büyük kirleticisi. Bir t-shirt üretiminde 13.500 bardak su kullanılıyor. Bunu özellikle bardak cinsinden söylemek istiyoruz ki kafamızda daha net bir birim canlansın. Bu bahsettiğimiz sadece üretim süreçleri, bir de bunların atık oluşturması söz konusu. Bu atıkların büyük çoğunluğu doğada yok olmuyor. Dünyanın ne yazık ki artık bunu kaldıracak gücü yok. Biz bu noktada kiralamanın rahatlatıcı olacağını düşündük.
Amerika’da yapılan bir araştırmada kadınların dolaplarının sadece yüzde 12’sini kullandıklarını saptamışlar. Geri kalanı ise sadece heves edip aldığımız ya da zamanı geçtiği için giymediğimiz kıyafetler. Tüketim alışkanlıklarımızı değiştirerek daha fazla kıyafete ulaşmamız markamız sayesinde mümkün artık. O çok beğendiğiniz gece elbisesini satın almanıza gerek yok. Elbiseyi kiralayarak hem bütçenize hem de çevreye dost bir alışveriş yapmış oluyorsunuz.
Bu hızlı moda ekosisteminde siz ne gibi stratejiler izleyerek sistemi yavaşlatmayı ama aynı zamanda da sürdürülebilir ve gelişen bir finansal model oluşturabilmeyi başarıyorsunuz?
Biz kiralama usulü abonelik hizmeti veren bir platform kurduk. www.unomoi.com web sitemiz üzerinden abonelerimize sunduğumuz farklı paketler var. Bu paketler doğrultusunda 1-5 ürün arası kiralama hizmeti veriyoruz. Abonelik ücretine kurye ve temizleme hatta sigorta ücreti de dahil. Envanterimize de sürekli yeni ürünler ekliyoruz ki her ihtiyaca karşılık verelim. Örneğin elbise kiralarken çantasını da kiralayabilirler ya da tatile giderken farklı şeyler giymek isterlerse kimonolarımızı ya da çok önemli bir iş görüşmesine gideceklerse de buna uygun takımlarımıza ulaşabilirler. Sadece gece elbisesi olarak düşünülüyor aslında ama web sitemizi ziyaret edenler görecek ki çok geniş ve her ihtiyaca uygun bir envanter oluşturduk. Üstelik seçtiğiniz ürünleri bir ay boyunca istediğiniz kadar giyebiliyorsunuz.
Yaptığınız iş farkındalık noktası bağlamında aslında tüketimi minimilize etmeyi hedefliyor. Baktığımızda hızlı moda endüstrisinin bir parçası olan markaların ikna ediciliği ve pazarlama teknikleri de oldukça etkili. Siz böyle bir misyondayken pazarlama stratejilerinizi nasıl belirliyorsunuz?
Misyonumuz kadınlara alışverişte akıllarına ilk gelen seçeceğin kiralama olması adına ilham olabilmek. Bu zamana kadar beğendikleri bir ürüne ulaşmalarının tek yolu o ürünü satın almakken; biz onlara yeni bir opsiyon sunarak, satın almadan da kullanım hakkına sahip olmalarına olanak sağlıyoruz.
Küresel iklim krizinin etkilerini günlük hayatımızda da yoğun bir şekilde hissetmeye başladığımız bu dönemde, sürdürülebilir modayı desteklemek, bir kıyafetin kullanım ömrünü uzatmak ya da üretimin azalmasına katkıda bulunmak hem bizim hem de üyelerimizin en büyük motivasyonu zaten.
Bunun yanı sıra iklim krizine dikkat çeken ve sürdürülebilirliği temel alan haberlere yer verdiğimiz ‘’etosmag’’ adlı kar amacı gütmeyen internet sitemiz sayesinde de, daha fazla kişiyi bilgilendirmeyi hedefliyoruz
Bünyenizde ciddi bir ürün sirkülasyonu söz konusu. Bu sirkülasyon esnasında çıkabilecek potansiyel sorunları ve krizleri nasıl öngörüyorsunuz? Bu krizleri engellemek adına operasyonel olarak ne gibi adımları uyguluyorsunuz?
Tüm ürünlerimiz her türlü çıkabilecek kazaya karşı sigortalı. Abonelerimiz giyerken akıllarında hiçbir soru işareti olmaması adına buna çok dikkat ettik. Ürünlerin gelip gidişlerini de kurye aracılığı ile sağlıyoruz. Ürünleri özel olarak ürettiğimiz çantalar ile kullanıcılara yolluyoruz ve yine bu çantalar ile bize iade edilmesini rica ediyoruz. Bunların hepsi ile var olacak sorunların çözümünü daha kolay hale getirdik. Elbette kriz çıkabilir fakat biz henüz onlar çıkmadan tedbirlerimizi aldık.
Kiralanan ürünlerin hijyeni konusunda da çok hassasız. Kiraladıkları ürünleri abonelerimize detaylı bir kuru temizleme sürecinin ardından, ayrı ayrı askılarda ve el değmeden poşetleyerek, tek bir UnoMoi çantası içinde gönderiyoruz. Temizleme sürecinde de uzmanlar tarafından güvenilir metod olarak gösterilen yöntemleri tercih ettik. Öncelikle kıyafetleri solventie ile yıkayıp sonra 150 dereceyi bulan sıcaklıklardaki sanayi tipi ütüler ile dezenfekte ediyoruz. Böylelikle hem doğaya hem de ürünlerimizi kullanan kullanıcılara karşı sorumluluklarımızı maksimum seviyede yerine getiriyoruz.
Yavaş moda anlayışı, son dönemde sosyal girişimlerin de çabaları ile anlamaya başladığımız bir strateji. Bu anlayışta, insanların ağırlıklı tercihleri ne gibi ürünler oluyor? Buradaki bireysel tercihler ve aynı zamanda sektörün gidişatı nasıl olduğunda yavaş modanın daha benimsenebilir ve yaygın hale gelebileceğini düşünüyorsunuz?
Kullanıcılarımız daha çok heves edip bir kere giymek için almayacakları ürünleri bizden kiralıyorlar. Garanti olsun diye hepimizin dolabında bir siyah elbise var mutlaka ama bir gün de, örneğin özel bir gününüzde nar çiçeği bir elbise giymek istemez misiniz? İşte bizim envanterimiz de tam olarak bunun için var. Sizin kapsül dolaplarınız olsun ve bunun dışındaki her türlü ihtiyacınızı da bizden karşılayabilin. Biz bundan çok emin çıktık yola ve sektörde her sene artan taleplere baktığımızda da haklı olduğumuzu düşünüyoruz.
Bir de tabii devir, ekonomi devri. Dünya çapında ekonomik krizler yaşanıyor. Biz bu kriz döneminde de sürdürülebilir modanın çok büyük bir alternatif olduğunu düşünüyoruz. Bütçenize uygun, ihtiyacınız olan ürünleri satın almayı seçip, giymek istediğiniz ama ekonomik olarak sizi zorlayacak ve dolapta da yer teşkil edecek ürünleri kiralama ile çok daha kolay bütçe dengesi sağlanabilir ve şık olunur.
Sürdürülebilir bir dünya için çalışan bir girişim olarak bugün UnoMoi’nin elinde sihirli bir değnek olsa neyi değiştirmek, dönüştürmek veya hızı ile oynamak isterdiniz?
Her türlü tüketimin hızı ile oynamak ve onu yavaşlatmak isterdik. Ya da belki dünyanın kaynaklarının tükenmesini de yavaşlatmak olabilir bunun cevabı. Ve halihazırda ikisi de yapamayacağımızı düşündüğümüz şeyler değil. Sihirli değnek ile değil belki ama alışveriş alışkanlıklarımızı gözden geçirerek ve bilinçlenerek bunu yapabiliriz.
