Singapur doğumlu, Türk asıllı bir dünya markası olan Rapsodo, bir sporcunun tam potansiyeline ulaşması amacıyla geliştirilmiş, yüksek teknolojiye sahip bir performans geliştirme formülü sunuyor. Şu an itibariyle dört ayrı kıtadan dört farklı ülkede yaklaşık 150 kişiye istihdam sağlayan Rapsodo’nun marka öyküsü ve büyüme stratejilerini, Rapsodo’nun kurucusu ve CEO’su Batuhan Okur ile konuştuk.
İlk olarak Rapsodo’nun çıkış hikayesi hakkında konuşalım. Böyle bir ürün tasarlama fikri nasıl gelişti?
Profesyonel hayatımda hep teknolojinin içinde oldum. Spor ve spor teknolojileri hep ilgi odağımdı.
2011 yılında Singapur’da kurulduk ve bu sene 10 yılı geri bıraktık.
1998 yılında Amerika’ya gittim. 2004 yılına kadar Amerika’da kaldım. 2004 yılında geldiğim Singapur’da iki yıl geçirdim, ardından iki yıl Tayvan’da çalıştım ve sonra Singapur'a döndüm. 150 milyon dolarlık bir işi yönetmeye başladım. Bu işin stresi nedeniyle olsa gerek; daha sık golf oynamaya başladım. Benim üç boyutlu görmeme engel olan bir göz problemim var. O güne kadar bana sıkıntı yaşatmayan bu sorun, golf performansımı geliştirmeme engel olmaya başladı. Aslında Rapsodo’nun hikayesi; bireysel ihtiyaçtan doğan global bir markanın öyküsü. Attığım topun gittiği yeri görmek için; Türkçesine Atış Monitörü diyebileceğimiz bir Mobil Launch Monitor araştırırken pazardaki yüksek fiyatlı ürünleri gördüm, inceledim ve daha yüksek teknolojiye sahip, taşınması kolay ve daha erişilebilir bir fiyat politikası olan bir ürün geliştirmeye karar verdim. O gün aslında Rapsodo’nun da temelleri atıldı.
Hedefimiz golf pazarıydı ve görme konusunda yaşadığım sorun, bana önemli bir girişimcilik fırsatı sunmuştu. Kurulduğumuz günden beri işin başındayım, ekip olarak da sahadayız.
Golften sonra topun hızlı olduğu bir diğer spor dalı olan beyzbola göz diktik. Singapur’da beyzbol diye bir kavram yok, kimse bilmiyor, oynamıyor. Ben Türk’üm, beyzbolun hayatımda hiç yeri olmamış. Ama fırsat şu ki; golf ile benzerliği çok yüksek ve bu nedenle bizim için son derece önemini bir potansiyel pazar. Beyzbol pazarına girmeye karar verdiğimizde Singapur’da beyzbol topu bulamadık. Hala tebessümle andığım çok kıymetli deneyimler bunlar. Beyzbol topunu zar zor bulduk, ürünü geliştirdik. Teknolojiyi çok iyi biliyoruz ama hâlâ içimizde beyzbolu bilen biri yok. Bu işi bilen birini çağıralım Amerika’dan, danışalım dedik. Amerika’dan görüşmeye birini çağırdık. Adı: Seth. Geldi, “Boş verin masa başında görüşmeyi, üstünüzü değiştirin, sahile gidelim, orada ürünü deneyelim” dedi. Bir sürü geliştirme alanı çıktı, hiç yorulmadan sıkılmadan çalıştık. Çıkardığımız nihai ürün inanılmaz başarılı oldu.
2) Rapsodo, beyzbol ve golf alanında dünya pazarında şu an elde ettiği başarıyı nasıl yakaladı?
Çok Ar-Ge yaparak ve sporcu geribildirimlerine odaklanarak bu başarıyı elde ettik. Biz yazılım ve donanım entegre bir hizmet paketi sunuyoruz. Ve doğru ürün geliştirmenin ancak sahada kullanıcıyla birlikte gerçekleşebileceğine inanıyoruz.
Rapsodo, şu anda “dünyanın en çok golf atış monitörü satan firması.” Yani tüm rakiplerimizin ürünlerinin toplamından daha fazla ürün satıyoruz. Şu anda hem en çok satan şirketiz hem de Amazon raytingimiz 4,6. İnsanlar markamızı çok seviyor, bu çok gurur verici. Golften sonra girdiğimiz beyzbolda ise pazar lideriyiz.
3) Ürününüz atış hızı, mesafesi, açısı, topun devri ve sapma oranı gibi performans için kritik verileri ele alarak sporculara kapsamlı bi analiz sunuyor. Peki sporculara nasıl bir perspektif sağlıyor? Rapsodo sporculara ve müşterilerine nasıl bir değer katıyor?
Kamera teknolojisi ve yeni gelişen derin öğrenme teknolojileri, spor dünyasını olduğu gibi değiştiriyor. Özellikle performans ölçümü konusunda çok ciddi atılımlar yapıldı. Rapsodo olarak; bundan daha ötesi mümkün değil dendiği bir noktada sunduğumuz teknoloji destekli ölçümlemeler sporcuya yeni açılımlar ve farklı bakış açıları getiriyor. Bu durum da spor ekonomisine yansıyor. Bugün iyi sporcuyla, çok iyi sporcu arasındaki fark, milyon dolarlarla ifade ediliyor. Amerika’da her yeni gün bir sporcunun artan finansal performansının karşılığına şahit oluyor hatta bunun önemli bir parçası oluyoruz. Kolej takımlarında da benzer durum var; genç bir sporcu, atış monitörüyle geliştirdiği performansının sonucunda hayal ettiği üniversiteden burs alabiliyor. Önümüzdeki beş yıl içerisinde her spor için son derece gelişmiş analitik analiz yapan yazılımları ve görüntü işleme kullanan uygulamaları giderek artan sıklıkta göreceğiz. Kısacası yazılım lokomotif, donanım tamamlayıcısı olacak.
Yaptığımız teknolojik ilerlemenin sporun gelişimine çok ciddi katkısı var. Özellikle golf konusunda, genç kullanıcılar teknoloji ile birlikte spora geri dönüyorlar. Aynı şey beyzbol için de geçerli. Veri bazlı bir teknolojik altyapıdan söz ediyoruz. Amerika’daki Draft seçimlerinde sporcuların performansı Rapsodo verileri baz alınarak ölçümleniyor. Bu durum, oyun/oyuncu stratejisinden, sporcu değerlemesine, kulüplerin sporcu satma/satın alma bütçelerine kadar birçok finansal süreci etkileyen çok önemli bir unsur haline geldi.
4) Rapsodo’yu tasarlarken sporcuların performansını geliştirmek için bir analiz sağlamayı hedefliyor muydunuz yoksa bu, proje gelişim aşamasında mı ortaya çıktı?
Bütün kurgu baştan beri, veri analizi yani ölçümleme üzerine inşa edildi. IoT (Nesnelerin İnterneti) bazlı spor ürünleri pazarının 2023 yılında 37 Milyar Euro’yu bulması hedefleniyor. Artık kırılamaz dediğimiz rekorların bugün kırıldığına şahitlik ediyorsak bunda en önemli itici güç, hiç kuşkusuz spor teknolojileri pazarında yaşanan gelişmeler. Biz bu gelişmeleri 10 yıl önce öngördük ve bu alana yatırım yaptık.
Bir sporcunun tam potansiyeline ulaşması için teknolojik anlamda ne gerekiyorsa, Rapsodo onu sunuyor. Bir sporcu ben daha iyi olmak istiyorum dediği noktada devreye giriyoruz; yazılımını, donanımını, analitik platformunu, koçla bağlantı kurabileceği altyapıyı birlikte sunuyoruz. Atış hızı, mesafesi, açısı, topun devri ve sapma oranı gibi atış performansının tüm detayıyla sunulduğu veriye dayalı altyapı sayesinde; “Atışı x derecede, hızı y değerde yaparsan performansın z değerde artar” diyebiliyoruz. Aslında bir sporcunun “daha iyi nasıl olurum?” sorusuna cevap sağlıyoruz diyebilirim.
Sporcu ürünü kullandıkça yapay zeka (AI) motorumuz, sporcuyu daha iyi anlıyor, artı ve eksileri karşılaştırmalı olarak sunuyor. Buna bağlı olarak yapay zeka ile sporcuya yapabileceği egzersizler ve öneriler sunuyoruz. Sporcu antrenörü de bütün bu bilgilere erişebiliyor ve buna bağlı olarak Rapsodo platformu üzerinden sporcuyu yönlendirebiliyor. İşin esası; bilgi temelli ve ölçümleme odaklı. Daha çok veri topladıkça, veriye dayalı bilginiz artıyor, bilginiz arttıkça daha doğru kararlar verebiliyor ve kendi gelişiminizi daha hızlı tamamlayabiliyorsunuz. Mesele ilk günden beri tamamen veri bazlı geliştirme üzerine kurulu.
5) Uzun yıllar Singapur’da bulundunuz, ülkemizde beyzbol ve golf sporları yapılmadığı için de hitap ettiğiniz kitle çoğunlukla Amerika ve Asya’da yer alıyor. Türkiye’de Ar-Ge ofisi açma kararınızı destekleyen sebepler neler oldu?
Rapsodo’yu Singapur doğumlu, Türk asıllı, bir dünya vatandaşı olarak tanımlamak doğru olabilir. Rapsodo şu an itibariyle dört ayrı kıtada dört farklı ülkede 17 farklı ulustan yaklaşık 200’e yakın kişiye istihdam sağlıyor. Singapur ve Türkiye Ar-Ge ofisi yapısıyla ortak özelliklere sahip ancak farklı insan profilleri barındırıyor. Singapur merkez ofis, Türkiye Ar-Ge üssümüz, Amerika ve Japonya yazılım ve donanımlarımızla aktif olduğumuz pazarlar.
Kuruluşumuzun yedinci yılında küresel pazarda rüştümüzü ispat ettikten sonra; Türkiye ofisini kurmaya karar verdik ve Ar-Ge üssümüz olarak seçtik. Türkiye ile Amerika’da iki farklı ekip farklı alanlarda ortak çalışma yapıyor. Yazılım Türkiye’de geliştiriliyor, veri bazlı yönlendirme yapan takım ağırlıklı Amerika’da çalışıyor.
Bu kararımız, bizi daha da büyük başarılara taşıyacak. Biz bunun somut örneklerini şimdiden yaşıyoruz. Ekibimize bu vesile ile teşekkür etmek isterim. Diğer dünya uluslarına göre çok çalışkanız, iş ve sonuç odaklıyız. Değişik şartlara adapte olabilme bizim genlerimizde var.
6) Hızlı bir büyüme sağlamış, küresel pazarda yer edinmiş bir firmasınız. Yönetim anlayışınızdan bahsedebilir misiniz? Bir lider olarak şirketinizde hangi temel değerleri benimseyerek ilerlediniz?
Çok hızlı büyüyen global bir firmayız. Küresel pazarın dinamiklerine hakimiyetimiz, yeni nesil yönetim anlayışımız, çok uluslu insan kaynağı profilimiz güçlü yanlarımızdan ama başarıya giden yolda en önemli iki unsur; akıllı ve çalışkan insan gücü. Değişime açık olmak, sürekli öğrenmeye inanmak ve sahada bir fiil çalışmak bizim temel iş felsefemizi oluşturuyor.
Her bir çalışanımızı orta ve uzun vadede şirket ortağı olarak görüyor, bu nedenle Rapsodo’yu kendi şirketi gibi gören bu heyecanla çalışan ekip arkadaşlarıyla yola devam ediyoruz.
7) Türkiye Ar-Ge ofisinizi açmanızla birlikte Türkiye’de yeni bir istihdam alanı sağladınız. Bu alan yeni dönemde gençlere ne gibi kapılar açıyor?
Türkiye yatırımımız tamamen Ar-Ge odaklı. Türkiye’de yazılım odaklı çalışan genç insan kaynağına yatırım yapıyor, burada geliştirdiğimiz yazılım ürünlerini başta Amerika olmak üzere tüm dünyaya ihraç ediyoruz.
Türkiye ile Amerika’da iki farklı ekip, farklı alanlarda ortak çalışma yapıyor. Yazılım burada geliştiriliyor, veri bazlı yönlendirme yapan takım ağırlıklı Amerika’da çalışıyor. Türkiye’de bir “Veri Bilimi Takımı” kuruyoruz. Bu takımı kurma amacımız, bizim toplamış olduğumuz dataları inceleyerek oyunculara veri sunmak. “Şöyle yapsan daha iyi olur” diyecek ve teknoloji tabanlı veri sayesinde performansın geldiği şaşırtıcı sonuçların sayısını artıracağız. Amerika’daki büyüme hızımıza ayak uyduracak, teknolojik dehaya sahip Türk yazılımcılarına çağrımız: Gelin Rapsodo sizin dünyaya açılan kariyer adımınız olsun. Şu anda Türkiye Ar-Ge Ofisinde 60 kişilik bir ekiple faaliyet gösteriyoruz 2021 yılı sonunda istihdamda yüzde 100 büyüme hedefliyoruz.
8) Türk şirketlerin dünya pazarında yer almaları ve ihracat yapmaları ekonomik büyüme için kritik önem taşıyor. İhracat yapan ve istihdam sağlayan bir firma olarak gençlere tavsiyeniz neler olur?
Türkiye’nin sahip olduğu genç nüfusu üreten kimliğiyle değerlendirmemiz gerekli. Biz insan kaynağımızın, beyin takımımızın büyük bir kısmını Türkiye’de istihdam ediyoruz. Spor oyunları tamamen veri odaklı. Toplanan veri miktarı arttıkça, bu oyunlar içinde hareket ortamının genişlemesini, buna bağlı olarak da kullanımın artmasını bekliyoruz. Bu alandaki büyüme de teknoloji odaklı ve hepsinin tabanında veri var. Bu veriyi doğru analiz eden veri bilimcilere, bilgisayarlı görü alanında çalışan genç mühendislere ihtiyaç var ve asıl Türkiye bu açıdan çok ciddi potansiyele sahip ancak bu kaynağı çok doğru kullanamıyoruz diye düşünüyorum. Türk gençlerinin gelişen iş kolları konusunda bilgilendirilmesi, doğru yönlendirilmesi ve yüzlerinin küresel pazarlara dönük olması sağlanmalı.
Diğer dünya uluslarına göre çok çalışkanız, iş ve sonuç odaklıyız. Türk gençlerine tavsiyem; kendilerine güvensinler, kendilerini geliştirsinler. Bilgi ve tecrübe çok önemli ve çok çalışsınlar. Değişik şartlara adapte olabilme bizim genlerimizde var, yüzleri dünyaya dönük şekilde yılmadan çalışırlarsa, çok başarılı olacaklarına hiç şüphem yok.
9) Türkiye pazarına yönelik projeler yürütmeyi düşünüyor musunuz? Türkiye’de gelecek stratejiniz ne yönde olacak?
Türkiye, kısa vadede ürün odaklı bir pazar değil ancak yetişmiş insan kaynağı ile çok kıymetli bir istihdam alanı bizim için. Kısa ve orta vadede Türkiye’de istihdama odaklanacak, Ar-Ge odaklı yapılanmamızı büyüterek ana Ar-Ge üssümüz olan Urla Teknopark’tan dünyaya yazılım ihraç etmeye devam edeceğiz. Topun hızlı olduğu yeni spor dallarında çalışmalarımız sürüyor. Önceliğimizde kriket sonra basketbol hatta futbol var. Türk insanına hitap eden spor dallarına girdiğimizde burası da ürün odaklı pazarlardan biri haline gelecektir. Bu hedefler çok uzakta değil.
10) Rapsodo ürünlerini geliştirme fikri bireysel bir ihtiyaçtan doğuyor. Markanın bu öyküsü size girişimcilik ile ilgili nasıl çıkarımlar sağladı? Sizce girişimci olmak ne demek?
Girişimci olmak; risk almak, veriye inanmak, çok çalışmak, kullanıcı dostu bir iş felsefesine sahip olmak ve Z kuşağını iyi tanımak demek. Ben şuna inanıyorum; ihtiyaca çözüm sunan veri odaklı her çözüm gelişmeye çok açıktır. İhtiyaca çözüm sunması için markanın pazarı çok iyi bilmesi ve hatta söz konusu alanda oyun kurucu olması önemli. Rapsodo olarak hakim olduğumuz pazarlarda oyunun kurallarını değiştiren hata çoğu zaman oyun kurucu olan bir konuma geldik. Bu çok heyecan verici.
